¿Un erro humano ou un fallo técnico? É a primeira pregunta que se formula cando se produce un accidente aéreo, laboral ou mesmo o plaxio flagrante dun libro. O último caso que suscitou este debate é o do preso do cárcere de A Lama (Pontevedra) que asasinou á súa parella durante un permiso carcerario.
O ministro do Interior, Alfredo Pérez Rubalcaba, asegurou que o dispositivo de localización que portaba Maximino Couto funcionou correctamente e que a alarma que emitiu o GPS ao separarse da pulseira electrónica non foi detectada na Unidade Central debido a un "fallo humano".
Segundo precisou o Ministerio, o funcionario de Institucións Penitenciarias que estaba ao cargo das pantallas de control de maltratadores "non viu a alarma" no ordenador debido a un despiste ou a unha ausencia do seu posto de traballo.
A controversia xorde cando a versión do Goberno é desmentida polo sindicato maioritario en Institucións Penitenciarias (ACAIP), que representa o funcionario inculpado. Segundo a organización sindical, o fallo de vixilancia debeuse a un erro no sistema informático, que quedou colgado cando o funcionario quixo comprobar a incidencia.
Nun comunicado de catro páxinas, ACAIP confirma que o funcionario que prestaba servizo no centro de vixilancia o día dos feitos si recibiu a mensaxe de alarma, pero non puido actuar correctamente debido a unha serie de despropósitos e erros en cadea.
O sindicato explica que a mensaxe recibida no terminal informático era suficientemente clara e indicaba "tx desaparecido". Nese momento o funcionario podería alertar a policía, pero, segundo ACAIP, "intentou acceder ao sistema para comprobar a incidencia" e foi entón cando se produciu un fallo informático que "lle impediu acceder de forma inmediata" e o obrigou a "iniciar o sistema tres veces".
ACAIP asegura que cando o funcionario conseguiu acender o ordenador, o sistema só lle indicaba que o GPS do interno se atopaba no domicilio da súa noiva, María del Rosario Peso. Efectivamente, o emisor seguía alí, pero o interno non. Couto desfixérase do GPS, que é un dispositivo non fixo que se adoita levar no peto e, aínda que levaba colocada a pulseira electrónica, ninguén puido detectar que invadira unha zona de exclusión, o domicilio da súa ex muller.
Sen protocolo de actuación
É aquí onde se produce o maior despropósito do caso, xa que o sindicato denuncia que "non existe ningún protocolo de actuación" para o suposto de que o GPS perda o contacto coa pulseira ou protectora do nortello electrónica. O funcionario, segundo ACAIP, intentou rearmar a conexión entre o GPS e a pulseira, pero ás 18.00 horas "finalizou o servizo automático" de seguimento do interno, xa que concluía o seu permiso carcerario. O funcionario anotou a incidencia na ficha do preso sen saber aínda que Couto xa matara a Del Rosario.
O sindicato asegura que os funcionarios asignados ao servizo de vixilancia electrónica viñeron denunciando a través de escritos e informes que "os equipos informáticos non funcionaron ben en ningún momento", cortándose a comunicación continuamente, quedando colgados, ralentizando de forma importante o seu funcionamento e impedindo que se poida realizar o traballo dun xeito axeitado.
No comunicado non se explica por que o funcionario ignorou a primeira alarma que o fixo intentar acceder ao sistema, pero se destaca que "carecía de formación específica" sobre o uso do sistema". "Dos sete funcionarios que traballan nesta unidade en quendas de mañá, tarde e noite, só a tres deles se lles facilitou formación específica sobre o uso do sistema. E o funcionario que estaba a traballar o día 29 non dispoñía desta formación", sinala o comunicado.
ACAIP denuncia a acumulación de tarefas que padecen os funcionarios da Unidade de Vixilancia de Electrónica de presos, "xa que non só deben estar pendentes de forma continuada dos monitores do sistema". E acusa Institucións Penitenciarias de non dedicar os medios suficientes a esta unidade.
"Existe -segundo ACAIP- unha carencia de persoal evidente que prexudica de forma clara o desenvolvemento diario da prestación do servizo, así como un absoluto desleixo na xestión do servizo por parte de os seus responsables".