A Xustiza incrementa as responsabilidades das consultoras informáticas. Un Xulgado de Primera Instancia de Vitoria declarou ilícita a conduta dunha grande consultora informática á que se encomendara a realización dunha implantación informática do coñecido programa de xestión empresarial ERP SAP e cualificou como "abandono de obra" ilícito a non terminación do programa, sentando así un importante precedente acerca da sempre controvertida cuestión relativa á natureza e o réxime xurídico aplicable a este tipo de proxectos informáticos.
Segundo se recolle na sentenza, o proxecto de implantación informática, encargado por unha empresa industrial a unha importante consultora informática multinacional, fora regulado nun contrato subscrito no ano 2005.
Análise
O devandito contrato tiña o dobre obxecto de, por un lado, realizar unha análise do traballo realizado por unha implantadora anterior e dos procesos de negocio e as necesidades da empresa clienta, e, por outro lado, levar a cabo a finalización da implantación e a entrega do programa ERP SAP axeitado aos procesos de negocio e as necesidades da empresa clienta conforme ao resultado da fase previa de análise.
Durante o procedemento, discutírase a natureza xurídica do contrato en cuestión, aspecto este sempre debatido neste tipo de controversias, xa que deste depende en boa medida o tratamento da responsabilidade da empresa de consultoría informática no caso, non infrecuente, de fracaso ou desavinzas en canto ao resultado da implantación. Sobre este punto, a sentenza pronúnciase concluíndo rotundamente que, polo que se refire á realización e entrega da implantación informática, non cabe ningunha dúbida de que se trata dun contrato de arrendamento de obra e non dun mero contrato de servizos, como sostiña a consultora, e iso con independencia da denominación outorgada polas partes ao contrato.
Como consecuencia da devandita cualificación, a sentenza conclúe que, fronte ao que acontece no caso dos contratos de servizos, o contrato de obra obrigaba á consultora a realizar e entregar un resultado, sen consideración do traballo ou servizos que o crean, resultado que consiste nun cumprimento perfecto, non defectuoso, que en todo caso se axuste ás necesidades da empresa clienta, e sempre dentro do prazo acordado (este último considérase tamén "esencial").
Atrasos
No caso en cuestión, a consultora, tras varios atrasos acontecidos e renegociacións do prazo e do prezo do contrato, rematou finalmente renunciando ao proxecto, no que a sentenza cualifica, en consonancia co anterior, como un "abandono de obra", que, a instancias da empresa clienta, expresamente se declara ilícito.
A consultora xustificaba o abandono alegando tres motivos: o trato que tería dispensado a empresa clienta aos consultores informáticos (o que tería provocado unha elevada rotación do persoal da consultora), a mala actuación dun consultor independente da empresa SAP incorporado ao proxecto e doutra empresa de consultoría que tamén participaba, e a existencia de multitude de cambios do alcance do proxecto que a clienta tería solicitado indebidamente.
A sentenza considera, non obstante, que ningún deses tres motivos alegados tivera lugar, rexeitando as afirmacións da consultora ao respecto e declarando que a empresa clienta cumprira co "deber de colaboración do dono da obra" a pesar das desavinzas entre as partes.
Declarada a ilicitude do "abandono de obra", a sentenza analiza os danos e prexuízos reclamados pola empresa clienta, outorgando a esta a cantidade que as partes acordaran no contrato como cláusula penal, e rexeitando outras cantidades reclamadas por non considerar probado o dano pretendido.
Por outra parte, a sentenza examina tamén a petición da empresa consultora de que lle fosen retribuídos os cambios ou ampliacións de requirimentos que alegaba que se produciran a petición da compañía clienta, e conclúe que, tratándose dun contrato de arrendamento de obra con prezo pechado a prezo fixado, e sendo este un elemento esencial do contrato de obra, a empresa clienta non se encontraba obrigada a pagar ningún dos cambios alegados en tanto que non foran acordados polas partes.
Diferenzas entre o contrato de obras ou servizos
O Código Civil establece no seu artigo 1.544 que no contrato de obras ou servizos, unha das partes se obriga a executar unha obra ou a prestar á outra un servizo por prezo certo.
O artigo define conxuntamente o arrendamento de obras e de servizos, e posteriormente (arts. 1.583 e seguintes) regúlase separadamente un e outro tipo, debendo deducirse da devandita regulación os criterios para distinguilos.
A xurisprudencia manexou varios criterios, pero prevalece o que considera que no contrato de prestación de servizos se debe unha actividade, sen ter directamente en conta o resultado do servizo, mentres que no de execución de obra o obxecto da prestación debida é o resultado final, con independencia do traballo necesario para logralo.
'Aviso para navegantes'
Esta sentenza constitúe un significativo precedente acerca da natureza dos contratos de implantación informática, que, ao ser cualificados como de arrendamento de obra, implican unha serie de importantes responsabilidades para a empresa de consultoría informática no caso de que non se consiga o resultado perfecto que o cliente espera conforme ás súas necesidades, ou de que a consecución do devandito resultado só poida obterse mediante operacións e traballos non previstos ou presupostados inicialmente pola consultora.
O despacho de avogados Bird & Bird, que representou á empresa clienta neste caso, declinou facer comentarios da sentenza por canto o caso se encontra sub iudice, pendente de recurso de apelación ante a Audiencia Provincial de Álava.
Non cabe dúbida, empero, de que se senta un importante precedente nun sector dinámico no que, de entrada, a Xustiza se decantou por determinar que a relación entre as consultoras informáticas e os seus clientes á hora de implantar programas nos seus sistemas é a que rexe un contrato de obra e non de servizos, todo iso, con independencia da denominación outorgada polas partes ao contrato.
Así mesmo, unha vez declarada a ilicitude do "abandono de obra", o xuíz analiza os danos e prexuízos reclamados pola empresa clienta, outorgando a esta a cantidade que as partes acordaran no contrato como cláusula penal.
Desta forma, o contrato de obra obrigaba -e ábrese a senda para que obrigue- á consultora a realizar e entregar un resultado, sen consideración do traballo ou servizos que o crean, resultado que consiste nun cumprimento perfecto, non defectuoso, que en todo caso se axuste ás necesidades da empresa clienta, e sempre dentro do prazo acordado (este último elemento, o que atinxe ao tempo, considérase tamén "esencial").